Mali Mesuliyet Sigortalarının Faydaları

SAYI: ÖZDERİN 2021/10

Bilindiği üzere ticari iş yaşamında işverenlerin işyerinde veya işi ile ilgili işlemlerinde gerek çalışanlarına gerekse diğer üçüncü kişilere karşı birçok sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluk, zaman zaman kusur esasına dayansa da bazen “kusursuz sorumluluk” veya “adam çalıştıranın sorumluluğu” gibi kanuni emredici düzenlemeler nedeniyle meydana gelen haksız eylemde kusur aranmaksızın da kanunda belirli bazı kişiler sorumlu tutulabilmektedir.

Bir başka deyişle, işveren şirket kusur veya ihmali olmasa dahi kanuni yükümlülükleri nedeniyle iş kazası, meslek hastalığı, trafik kazası gibi durumlarda çalışanlarına (veya mirasçılarına), ticari işlerinde ise kendisinin veya çalışanlarının iş ve eylemleri neticesinde 3. kişilere karşı özellikle hukuki sorumluluğu doğmaktadır. İşte bu risklerin gerçekleşmesi halinde, işveren şirketler beklenmeyen yüksek tutarlı tazminat talepleri ile karşılaşabilmektedir. Bu risklerden doğan yükümlülüklerin maddi açıdan sonuçlarını ve şirket açısından yaratabileceği ödeme güçlülüklerinin önüne geçebilmek adına; işverenler çeşitli zorunlu ve ihtiyari mesuliyet sigortalarıyla kendilerini koruma altına almaktadır. Bahsi geçen taleplerle karşılaşıldığında ödenen primler, uzun vadede işverenlere maddi açıdan güvence sağlayacaktır.

Yazımızda “İşveren Mali Mesuliyet Sigortası” ve “Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Sigortası”nın pratik faydaları konusunda sizlere bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

Öncelikle işverenlerin üstüne düşen görev, işçilerin sağlık ve güvenliğini korumak için işyerinde ve işle ilgili görevlerinde her türlü önlemi almaktır.  Önlemlerin alınmaması neticesinde ve hatta kimi zaman önlemler alınmış olsa dahi iş kazası ve meslek hastalıkları veyahut çeşitli kazalar meydana gelebilmektedir. Bu kazalar, işçinin iş yerinde zeminin kaygan olduğunu fark etmeyerek düşüp başını vurması, iş makinelerini kullandığı sırada bedensel bir zarara uğraması, iş saatlerinde karşıdan karşıya geçerken araba çarpması gibi işçinin şahsında gerçekleşebileceği gibi; çalışan ve müşteri arasındaki ilişkiler sebebiyle de değişik şekillerde gerçekleşebilir. 

Tam bu noktada İşveren Mali Mesuliyet Sigortası ve Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet sigortası devreye girmektedir. İşveren Mali Mesuliyet Sigortası, işyerinde meydana gelebilecek iş kazaları sonucunda işverenin hukuki sorumluluğu nedeniyle, işverene bir hizmet akdi ile bağlı ve Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi işçiler veya bunların hak sahipleri tarafından, işverenden talep edilecek tazminatlara karşı işvereni korur.  Diğer taraftan Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Sigortasıyla, şirketin kendisi ya da personellerinin, üçüncü şahıslara verebilecekleri zarar sebebiyle yöneltilecek tazminat taleplerini ve ilgili sorumluluklarını teminat altına almaktadır.

Öte yandan iş kazası yahut meslek hastalığına yakalanan işçinin sigortalı olması halinde kendisine SSK’den sağlık yardımı yapılır. SSK, zarara uğrayan işçiye yapmış olduğu tüm ödemeleri işverene kusuru oranında rücu eder. Fakat SSK, işçinin zarara uğraması veya ölümü halinde hak sahiplerinin manevi zararını karşılayacak herhangi bir ödeme yapmaz. Bu nedenle iş kazası nedeniyle zarara uğrayan işçiler ve hak sahipleri, Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından karşılanmayan zararları için işverene tazminat davası açabilirler.

Görüleceği üzere; işveren sorumluluk sigortasının temel gayesi işverenin, çalışanına karşı sorumluluklarını güvence altına almak olup; hem işçinin, hem de işverenin zararlarını karşılamaktır. İşveren Mali Mesuliyet Sigortası, SGK dahil işverenden talep edilecek maddi ve manevi tazminatlara karşı işvereni koruyan bir sigortadır. Bu sigorta priminin çok yüksek rakamlar olmadığını görerek, işveren tarafından yaptırılan bu sigorta ile işveren büyük ölçüde sorumluluğunu sigorta şirketine aktarmış olmaktadır. Her ne kadar İş Sağlığı ve Güvenliği için gerekli tedbirlerin alınması zaruri olsa da; özel sigortalara da gerekli önem verilmesi durumunda, işveren üzerindeki maddi külfet azalacaktır.

Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortasının pratik faydasına ise, sigortalının risk bölgesinde gerçekleştirdiği faaliyet sebebi ile 3. şahıslarda oluşacak bedeni ya da maddi zararlar sonucundaki masraflar doğrultusunda, sigortalı işletmeciyi korumakta ve buna da ek olarak zarara uğramış olan tarafın davasından doğacak yasal işlem ve masrafları da karşılamaktadır. Bir yandan da Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Sigortası ile çalışılan kurumda meydana gelecek her türlü kaza, haksız eylemin sorumlu açısından risklerin ortadan kaldırılması çalışılmakta olup üçüncü şahısların yaralanması, vefat etmesi gibi durumlarda; tazminat isteminde bulunacak olan zarar gören kişilerin bu talepleri karşılanmaktadır.

Türkiye Sigorta Birliği İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartları madde 1^[1] uyarınca da; kazaya uğrayan işçinin zararı, kurumun öngördüğü limitin üstünde olduğunda işveren sigortası devreye girmektedir. Ayrıca, Sosyal Sigortalar Kurumunun işveren aleyhine açtığı rücu davası nedeniyle bir tazminat talebi doğabilmektedir. İşte bu nedenlerle işveren bir tazminat ödemekle karşı karşıya kalırsa poliçede belirtilen sigorta bedelini geçmemek koşulu ile sigortacı doğan bu tazminatı öder.

Türkiye Sigorta Birliği İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartları madde 2^[2]’de de teminatı ek primle genişleten haller sayılmıştır. Mahkemelerde manevi tazminat taleplerinin giderek artması endişesiyle, sigorta ettiren ile sigortacı arasında aksine sözleşme yapılması şartıyla bu hususun temini yoluna gidildiğini görmekteyiz.

İşyerlerinde İşveren Mali Mesuliyet Sigortası ve Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet sigortaları işverenlerin birçok riskini ciddi şekilde güvence altına aldığı gibi, olayın cezai sonuçlarının olması durumunda, zarar gören kişilerin sıkça karşılaşıldığı üzere şikâyetten vazgeçmeleri sebebiyle,  dolaylı şekilde cezai yaptırımların önüne geçilmektedir.

Öte yandan poliçe düzenlenirken risk analizlerinin doğru yapılması buna göre sorumluluk miktarlarının belirlenmesinde yarar vardır.

Saygılarımızla,

Av. Senem ÇETİN

Danışmanlık Departmanı Yöneticisi